Πέμπτη 28 Μαΐου 2009

Τα καλντερίμια μας ...

Το παλιό καλντερίμι (καλός δρόμος) που είναι ανάμεσα από ξερολιθιές – φτιαγμένες από χέρια έμπειρα περασμένων χρόνων, οδηγεί τώρα πια σε χωράφια χέρσα. Αν προσέξει ένα μάτι έμπειρο θα διακρίνει τα ανοίγματα για το κάθε χωράφι. Αν προσπεράσει κανείς βιαστικός βλέπει μόνο πέτρες βαλμένες άτακτα που του χαλάνε τον ρυθμό!

Όλα τα παλιά μονοπάτια είχαν την ίδια φιλοσοφία: για να μην κουράζουν τα πόδια, υψωνόντουσαν και χαμήλωναν, αλφάδιαζαν για λίγο και μετά συνέχιζαν ένα διαρκές «πάνω – κάτω» και γύμναζαν σωστά όλες τις αρθρώσεις των ποδιών. Αυτά συνέβαιναν τις εποχές που οι άνθρωποι ταξίδευαν μέσα από τα καλντερίμια και τα παλιά μονοπάτια. Αλλά και στη συνέχεια του κόσμου, οι Μυκηναίοι αρχικά και μετά οι Ρωμαίοι, βελτίωσαν τους άξονες αυτούς, τους μεγάλωσαν για τις ανάγκες των επικοινωνιών τους και του εμπορίου. Εμείς οι νεώτεροι που βρήκαμε από την ανασκαφική έρευνα τα υπολείμματα τους, δώσαμε και ονόματα: 5η Μυκηναϊκή οδός για παράδειγμα που οι Ρωμαίοι ονόμασαν 84η Ρωμαϊκή οδό και πάει λέγοντας. Τον θησαυρό αυτό των παλιών δρόμων – των ατραπών, των μονοπατιών κτλ. δίχως διαχωρισμούς, τον τιμούμε όσο μπορούμε εμείς οι κυνηγοί. Για διαφορετικούς σκοπούς εμείς από τους παλιούς μας προγόνους. Για όλους εμάς οι δρόμοι αυτοί είναι μια φυγή ή μάλλον είναι η επιστροφή μέσα από το κυνήγι. Και σαν άνθρωποι που αγαπάμε τη φύση, οφείλουμε να σεβαστούμε και όλα αυτά τα μνημεία που μας καλοδέχονται στις θηραματικές αναζητήσεις μας. Το λέω αυτό διότι, ναι μεν με τον τρόπο μας συντηρούμε και αναδεικνύουμε θα ‘λεγα πάλι τα ξεχασμένα αυτά μονοπάτια, όμως, υπάρχουν και στιγμές που πολλοί από εμάς σε στιγμές βιασύνης, απερισκεψίας, αμέλειας, καταστρέφουμε στο πέρασμά μας ξερολιθιές με μεράκι και τέχνη περισσή χτισμένες.

Εκείνοι που συστηματικά κατέστρεψαν τους παλιούς δρόμους στο μεγαλύτερο βαθμό, ήσαν οι βυζαντινοί. Και δεν το έκαναν από λόγο άλλο παρά για να χτίσουν τα σπίτια τους. Τότε υπήρχε μεγάλη εξαθλίωση. Δεν κατέστρεφαν βαρβαρικά όπως ας πούμε ο Αλάριχος, που γκρέμισε τον αρχαίο κόσμο από μίσος βαθύ. Την εποχή του Θεοδόσιου του Μέγα αν δεν κάνω λάθος. Δεν είμαι και ιστορικός, απλός αγρότης είμαι. Το γιατί βέβαια έγινε «μέγας» ο Θεοδόσιος είναι άλλο θέμα που δεν το ξέρουμε και άρα δεν το «ακουμπάμε» Το αφήνουμε στους «ειδικούς» Εμείς λοιπόν δεν είμαστε βυζαντινοί, είμαστε πολίτες πολιτισμένης χώρας (!) και οφείλουμε σαν μέλη της αλλά κύρια σαν κυνηγοί – άνθρωποι δηλαδή που αγαπάμε τη φύση, να διαφυλάξουμε την κληρονομιά μας αυτή. Και όχι μόνο. Τα παλιά μονοπάτια είχαν όλα τους ένα προορισμό. Σήμερα, στις δικές μας πορείες στις φιλόξενες πέτρες τους, ίσως κάπου να σταματάνε. Σκεφτείτε, για τους παλιούς μας συνανθρώπους, ίσως εκεί να ήταν ένας προορισμός. Το χωράφι της οικογένειας με τα στάρια και τα ξηρικά καλαμπόκια. Ίσως πάλι η στάνη ενός κτηνοτρόφου. Μπορεί μία κρυμμένη από τα χορτάρια πηγούλα. Αν ψάξει κανείς το χώρο γύρω από το τέλος ενός μονοπατιού, θα εκπλαγεί με αυτά που μπορεί να ανακαλύψει. Στο χωριό μου τώρα τελευταία γίνηκε ένας καινούριος αγροτικός δρόμος. Η μπουλντόζα που άνοιγε τον δρόμο δεν έκανε διακρίσεις σε τέτοια ευτελή που γράφω στη στήλη αυτή. Διάλυσε ξερολιθιές αιώνων, ξερίζωσε δέντρα αιωνόβια που πήρε και μοσχοπούλησε ο μπουλντοζιέρης. Κατέστρεψε με λίγα λόγια. Ο δρόμος όμως ολοκληρώθηκε και θα μπορούν οι άνθρωποι εποχούμενοι πλέον να επισκέπτονται τον χώρο. Ενώ πρώτα, για να πάνε με τα πόδια στο δρομολόγιο αυτό μέσα από τα μνημεία της φύσης, ήθελαν τουλάχιστον είκοσι λεπτά!
Αλήθεια είναι, εμείς δεν είμαστε βυζαντινοί, είμαστε μέλη μιάς εξελιγμένης κοινωνίας που φυλάσσει σαν κόρη οφθαλμού την πολιτιστική της κληρονομιά! Ακόμα και με μπουλντόζες…

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Τύπος – Κυνήγι του Ελεύθερου Τύπου» την Τετάρτη 27 Μαΐου 2009.